NIEUWS 06 juni 2019 Nieuws van SKAO
Steeds meer gemeentes aan de slag met CO2-Prestatieladder: ook Harderwijk behaalt certificaat
Maandag 3 juni was een heugelijke dag voor gemeente Harderwijk: auditor Normec overhandigde het certificaat ‘Niveau 3 op de CO2-Prestatieladder’ aan wethouder Jeroen de Jong. Harderwijk is daarmee een van de eerste Nederlandse gemeentes die een certificaat op de CO2-Prestatieladder behaalde.
Ivo Lammertink, trainee duurzaamheid bij de gemeente en kartrekker van het certificeringstraject, is enthousiast over het behaalde certificaat: “Het toont aan dat wij als gemeente ons steentje bijdragen aan de verduurzaming in Nederland. Daardoor kunnen we met een integer gevoel de dialoog aangaan met bewoners en bedrijven in Harderwijk, om ook hen te inspireren om met duurzaamheid aan de slag te gaan.”
Harderwijk: een energieke stad
Certificering op de CO2-Prestatieladder was voor Harderwijk onderdeel van het bredere klimaatbeleid, genaamd De Energieke Stad. De ambitie van deze strategie liegt er niet om: een CO2-reductie van 45 procent in 2031. “Dat is zeker ambitieus, maar ook realistisch”, licht Lammertink toe. “We hebben goed onderzoek gedaan en de vraag gesteld: wat kunnen binnen deze tijdsspanne bereiken? Daar is deze ambitie uit voortgekomen.”
Om de gestelde doelstelling ook te behalen, identificeerde de gemeente 5 belangrijke pijlers: zonne-energie, windenergie, aardgasvrije wijken, initiatieven uit de samenleving en verduurzaming van de gemeentelijke organisatie. Op het gebied van aardgasvrije wijken begeeft Harderwijk zich momenteel in de onderzoeksfase. Welke wijken kunnen op termijn aardgasvrij gemaakt worden? Lammertink: “Met andere woorden: waar liggen de kansen en hoe benutten we die? Dat onderzoeken we nu. Op het gebied van windenergie zijn we bezig om windmolens te realiseren op het industrieterrein. Op het gebied van zonne-energie zetten we in op het volleggen van het beschikbare dakoppervlak.”
Uitdagingen in de toekomst
Lammertink voorziet genoeg uitdagingen voor de toekomst. “Er is werk aan de winkel”, zegt hij. “Er staan bijvoorbeeld nog geen windmolens in gemeente Harderwijk en complete woonwijken aardgasvrij maken, is een enorme uitdaging. Daarnaast is het soms lastig om een goede balans te vinden tussen de verschillende belangen die je als gemeente hebt.”
“Je wilt bijvoorbeeld biodiversiteit stimuleren in de gemeente, maar ook aan de slag met zonne-energie. De bouw van een zonnepark kan echter zomaar ten koste gaan van de biodiversiteit”, legt hij uit. “Het balanceren van al die duurzame belangen én alle andere belangen die je als gemeente hebt, is soms knap lastig.”
Faciliteren van bewoners en bedrijven
Dat betekent echter niet dat de gemeente Harderwijk stil staat, in tegendeel zelfs. Initiatieven uit de samenleving worden bijvoorbeeld actief gefaciliteerd en ondersteund. Zo heeft de gemeente het Energieloket Veluwe Duurzaam, waar bewoners en bedrijven terecht kunnen voor een tips, hulp en informatie omtrent duurzaamheid, beschikbare subsidies en leningen en het opstarten van een burgerinitiatief.
Daarnaast werkt Gemeente Harderwijk actief samen met Bedrijvenkring Harderwijk. Deze groep bedrijven heeft de ambitieuze doelstelling om het Harderwijkse bedrijventerrein Lorentz energiepositief te maken, door middel van duurzame maatregelen als zonnedaken, windmolens en ledverlichting.
Ook initiatieven vanuit de samenleving ondersteunt de gemeente actief. Zo wordt energiecoöperatie Endura de eerste jaren financieel ondersteund, dat onder andere een zonnedak op de lokale manege Rantrime realiseerde. “Als gemeente moet je dergelijke initiatieven faciliteren en ondersteunen, maar wel tot een bepaalde hoogte”, verklaart Lammertink. “We hebben als gemeente de mooie taak om duurzame initiatieven als Endura op gang te helpen, maar uiteindelijk moeten ze ook op eigen benen kunnen staan.”
Een CO2-reductie van 80 procent
Het vijfde aandachtsgebied in de duurzaamheidsstrategie van gemeente Harderwijk is het verduurzamen van de eigen organisatie. Ook daar zijn inmiddels mooie stappen gezet. De CO2-Prestatieladder bleek de perfecte tool om daarmee aan de slag te gaan.
“We willen als gemeente een voorbeeldrol vervullen als het gaat om duurzaamheid. In het coalitieakkoord is daarnaast afgesproken om alle beslissingen langs een duurzaamheidsmaatlaat te leggen”, vertelt Lammertink. “Met de CO2-Prestatieladder komen die twee mooi samen: het biedt ons een concrete methode om te zien waar we staan en welke stappen we nog moeten zetten om die voorbeeldfunctie te kunnen vervullen.”
In 2017 bedroeg de CO2-footprint van de gemeentelijke organisatie van Harderwijk 4.644 ton. De ambitie is om deze binnen 5 jaar met 80 procent te verlagen. Dat gaat de goede kant op: in 2018 werd de CO2-footprint al met 67 procent verlaagd, naar 1.373 ton CO2. De inkoop van (in Nederland opgewekte) groene stroom was een belangrijke factor. Lammertink: “Daar konden we een grote slag mee slaan, maar juist die laatste 13 procent wordt een uitdaging.”
Isolatie, ledverlichting en mobiliteit
Kansen zijn er gelukkig genoeg. Zo verwacht Lammertink dat er veel winst te behalen is op het gebied van isolatie van gemeentelijke gebouwen. Veel grote energiegebruikers zijn al goed geïsoleerd: het energielabel van het stadhuis werd tijdens de meest recente verbouwing bijvoorbeeld fors verhoogd, van F naar A. Ook zwembad De Sypel wordt binnenkort onder handen genomen. Bij kleingebruikers ligt echter nog genoeg potentie. “Monumentale panden staan bijvoorbeeld niet bekend om hun hoge energielabel, daar valt zeker wat te winnen”, aldus Lammertink.
Op het gebied van verlichting verwacht de gemeente ook slagen te maken. Dat doet het namelijk nu al. Een groot deel van de openbare verlichting is inmiddels uitgerust met ledverlichting. De energiebesparing die Harderwijk hiermee realiseert, wordt meteen weer in nieuwe ledverlichting gestoken. “Zo creëer je een positieve spiraal”, stelt Lammertink. “In 2025 moeten alle openbare lichtpunten uitgerust zijn met ledverlichting, maar op deze manier kunnen we dat waarschijnlijk eerder realiseren.” Eenzelfde opzet wordt toegepast op het wagenpark van de gemeente. Elke auto die aan vervanging toe is, wordt vervangen met een duurzame variant. De gemeente heeft daarom nu al verschillende elektrische auto’s in gebruik.
De CO2-Prestatieladder helpt bij bovenstaande zaken, besluit Lammertink. “Soms heb je het gevoel dat je heel goed bezig bent, maar door met de CO2-Prestatieladder aan de slag te gaan, kom je steeds weer nieuwe kansen tegen. De Ladder verplicht je vervolgens ook om concrete stappen te zetten, die direct meetbaar zijn. Dat is belangrijk.”